The Favorites: Se7en (1995)
>> Σάββατο 17 Δεκεμβρίου 2011
Το Se7en
θα το θυμάμαι πάντα ως
την ταινία που με έβαλε στο τρυπάκι να
αρχίσω να βλέπω “σοβαρές” ταινίες. Την
πρώτη φορά με συγκλόνισε. Αρκετά χρόνια
μετά, συνεχίζω να το λατρεύω για το κάθε
του δευτερόλεπτο.
Όταν έπιασε
το Se7en
ο David Fincher,
είχε ως μόνη κινηματογραφική
εμπειρία το 3ο Alien,
στο οποίο εν τέλει -αν
πιστέψεις τον ίδιο και στενούς συνεργάτες-
δεν εργάστηκε όπως θα ήθελε (ελέω
κουστουμιών) και απέτυχε. Κι όμως, αν
και τυπικά δεν είναι τίποτα περισσότερο
από απλά επιτυχημένος βιντεοκλιπάς,
ξεκινάει εδώ με μια αυτοπεποίθηση που
αγγίζει τα όρια της αλαζονείας. Οι
εντυπωσιακοί τίτλοι αρχής της ταινίας
παρακολουθούν τον villain
που δεν έχει ακόμα συστηθεί
στο κοινό, και σε πετάνε αυτόματα σε μια
ατμόσφαιρα έντασης και καταστροφής. Οι
ήρωες, δύο ντετέκτιβς που μοιάζουν στην
φιλοσοφία και την εργασιομανία, αλλά
διαφέρουν τόσο πολύ στο χαρακτήρα και
στην προσέγγιση απέναντι στο έγκλημα.
Ο “παλιός” είναι έμπειρος, αλλά
κουρασμένος και απογοητευμένος. Η πόλη
όπου έζησε τις περισσότερες δεκαετίες
του, και η ευκολία με την οποία οι κάτοικοί
της έμαθαν να αντιμετωπίζουν το έγκλημα
με απάθεια, τον έχουν αφήσει με μια
πικρία. Νιώθει πως η ίδια απάθεια έχει
περάσει πια και σ' αυτόν, και έχοντας
συμβιβαστεί με το “so many
corpses roll away unrevenged”, επιθυμεί
πια να τελειώσει.
Ο “νέος” απ' την άλλη, αδιαφορεί για
την έννοια της υπομονής και τρέχει να
γίνει ήρωας, βάζοντας το συναίσθημα
μπροστά απ' τη λογική.
Κι όμως, εγώ
πάντα εντυπωσιάζομαι πιο πολύ τον
καλοδουλεμένο villain του
Kevin Spacey. Κατ'
αρχάς, ξεκάθαρα η ιδέα του serial
killer που σκοτώνει όχι απλά
για τιμωρία αλλά και για “εκπαίδευση”,
έχοντας σαν πάτημα τα εφτά θανάσιμα
αμαρτήματα, είναι καταπληκτική. Καλές
ιδέες όμως έχουμε δει πολλές και είναι
τελικά η εκτέλεση αυτή που μετράει. Εδώ
η εκτέλεση ξεπερνάει κάθε προσδοκία,
ξεκολλώντας ακριβώς από οτιδήποτε θα
μπορούσε να περιμένει ο θεατής. Η ταινία
χωρίζεται σε μέρες-κεφάλαια, κι ενώ
πιστεύεις ότι έχεις πιάσει το μοτίβο
του ενός φόνου κάθε μέρα, το Se7en
ολοκληρώνεται σε μια
βδομάδα, έχοντας αλλάξει μοτίβο 3-4 φορές.
Τα εγκλήματα είναι στημένα με μαεστρία,
και ο δολοφόνος του Kevin
Spacey δεν είναι άλλος ένας
μανιακός με μια έμμονη ιδέα. Είναι
διαβασμένος, εύστροφος και ξέρει ότι
θα κερδίσει όταν στηρίξει το σχέδιό του
στα συναισθήματα του αντιπάλου του.
Το Se7en
απογειώνει το είδος του crime-mystery,
αλλά είναι
εγκληματικά υποτιμητικό να το θεωρείς
απλά ένα “αστυνομικό θρίλερ”. Ο Fincher
έχει στήσει την ιστορία
του με φόντο μια
απαθή κοινωνία, με ηθική κατάπτωση και
συναίνεση πρακτικά στο έγκλημα. Δεν
κάνει όμως ήρωα (όπως το Dexter)
τον δολοφόνο που νιώθει
πως επιτελεί θείο έργο, και αποφεύγει
όμορφα την παγίδα του διδακτικού
χαρακτήρα. Βασικά δεν έχει καν ήρωα.
Έχει απλά έναν κεντρικό χαρακτήρα
-ξεκάθαρα πρωταγωνιστής για μένα ο
Morgan Freeman- που
ζει μια εσωτερική διάλυση, αλλά βλέπει
στιγμιαία το ένστικτο του μέντορα να
ξυπνάει, όταν βρίσκεται συνεργάτης με
έναν φουριόζο νεαρό, κι ας αποτυγχάνει
στο τέλος να τον συγκρατήσει. Και γι'
αυτό είναι κατά τη γνώμη μου αυτός πιο
τραγικός ήρωας κι απ' τον David
του Brad Pitt,
γιατί ενώ δεν έχει τις
σοβαρές υλικές και ψυχολογικές απώλειες
του τελευταίου, ξεμένει τελικά στη
μοναξιά του, ανήμπορος ακόμα και να
καταθέσει τα όπλα. Πίσω απ' την κάμερα,
ο Fincher επιμένει
στο γκρίζο χρώμα και τη μουντάδα, και
παρουσιάζει για πρώτη φορά εδώ την
ψυχρότητα που έχει τονίσει ιδιαίτερα
στα τελευταία του έργα. Συνδυάζει υπέροχα
την εξαιρετική μουσική και την πανέμορφη
φωτογραφία, και χτίζει επιβλητική
ατμόσφαιρα, με γρήγορους ρυθμούς όταν
τους χρειάζεται και πάντα μια αίσθηση
απειλής και μυστηρίου. Η κλιμάκωση είναι
έντονη και το φινάλε όσες φορές κι αν
το δεις, ανατριχιαστικό. Και τελικά, όσο
χιλιοπαιγμένη ταινία κι αν είναι το
Se7en,
πάντα σε βάζει σε σκέψεις,
και πάντα σου μαυρίζει την ψυχή. Και
ζητάς κι άλλο.
(*) Δεν
υπάρχει πάντα όρεξη να δεις κάτι
καινούριο. Μερικές φορές λοιπόν κι εγώ
αρχίζω να ξεσκονίζω τα dvd της
βιβλιοθήκης ή τα βάθη του σκληρού δίσκου,
για κάτι που εγγυημένα με “πιάνει”.
Όχι όσο συχνά όσο θα ήθελα, αλλά μερικές
μέρες (νύχτες), δεν έχω καλύτερο απ' το
να αφήνομαι στην παρήγορη συντροφιά
μια αγαπημένης ταινίας. Στην παρούσα
“στήλη” θα επιχειρήσω να γράφω για
τέτοιες ταινίες, που έχουν αντέξει για
μένα το τεστ της πολλαπλής προβολής και
που δεν θα σταματήσω ποτέ να λατρεύω
ξανά και ξανά.